علت و درمان نفخ شکم (باد شکم) گرداوری شد

نفخ شکم یکی از شکایات شایع در جامعه است که به احساس ورم و پری شکم به‌علت افزایش میزان گاز در روده کوچک یا کندی انقباضات عضلانی و حرکات مجاری گوارش اطلاق می‌شود.

حالت نفخ اغلب خود را به شکل اتساع شکم، درد شکمی، صدای غرغر شکم، باد گلو، بوی بد دهان، سیری زودرس، تهوع و افزایش دفع گاز از مخرج نشان می‌دهد. دفع گاز از مخرج درصورتی‌که به بیشتر از 25مرتبه در روز برسد غیرطبیعی است.

به‌طور کلی یک روده نرمال روزانه 7 تا 10 لیتر گاز تولید می‌کند و بیشتر گازهای تولید شده در داخل خون جذب می‌شود و فقط 600‌میلی‌لیتر از گازها بیرون رانده می‌شود که عمده‌ترین گاز تولید شده نیتروژن است که حدود 90درصد گازهای دفعی را تشکیل می‌دهد. اغلب علل ایجاد نفخ شامل موارد ذیل است:

تجمع مایعات و گاز روده، هضم نامنظم، تخمیر باقی مانده غذا در روده، پرخوری، حساسیت غذایی، مصرف غذاهای چرب به‌علت تاخیر در تخلیه معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، عدم‌تحمل مواد غذایی مانند عدم‌تحمل لاکتوز (قند شیر) و فروکتوز (قند میوه‌ها)، بلع هوا ، انسداد یا عفونت دستگاه گوارش، خالی شدن سریع معده، مصرف مواد غذایی تولید‌کننده گاز (حبوبات، سبزیجات و میوه‌های خام )، یبوست، اضطراب، مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها و مسهل‌ها، آلودگی به انگل‌های روده‌ای مانند کرم آسکاریس، عفونت‌های قارچی که باعث اسهال و نفخ می‌شود مانند کاندیدا آلبیکانز.

مشکلات و بیماری‌های مرتبط با نفخ

نفخ در اغلب موارد مشکلی ساده است اما در موارد محدودی می‌تواند علامتی از یک بیماری باشد. نفخ گاهی اوقات در اثر شکل‌گیری یک تومور، ابتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری سلیاک، سیروز کبدی، انسداد روده یا سایر بیماری‌های مهمی که اعضای گوارشی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، بروز می‌کند. همچنین نفخ می‌تواند نشانه برخی بیماری‌ها مانند آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا و یا سرطان معده باشد. گروهی از اختلالات حرکتی دستگاه گوارش که از بیماری‌های غیرگوارشی و گوارشی منشأ می‌گیرند، نیز باعث ایجاد نفخ می‌شوند به‌عنوان مثال دیابت، بیماری‌های تیروئیدی و بیماری‌های التهابی روده می‌توانند ایجاد نفخ کنند. عفونت‌های روده‌ای از دیگر عوامل ایجاد نفخ هستند.

رشد بیش از حد باکتری‌ها در داخل روده و برخی بیماری‌های انگلی و همچنین وجود میکروب هلیکوباکترپایلوری که خود عاملی برای زخم معده است، می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود. بلع هوا، اختلال در هضم غذاها، عدم‌تحمل قند لاکتوز و یبوست نیز ایجاد نفخ می‌کنند. در یبوست اختلال در حرکات روده و کند بودن آن باعث تجمع گاز شده و اختلال در دفع گاز باعث ایجاد درد و ناراحتی و نفخ در روده می‌شود. در برخی موارد ممکن است، میزان گازی که در افراد طبیعی ایجاد مشکل نمی‌کند در برخی دیگر ایجاد ناراحتی کند. بنابراین روده این افراد تحریک‌پذیرتر از سایرین بوده و گاز معده با میزان کم نیز آنها را دچار مشکل می‌کند.

نفخ بیشتر در زنان بروز می‌کند و می‌تواند یکی از علائم طبیعی قاعدگی باشد که علت آن هم تغییر در سطح هورمون‌های بدن و افزایش احتباس آب و نمک در بافت‌های بدن، پیش از قاعدگی است.نفخ شکم می‌تواند منجر به آسیب‌های مجاری معده و روده مانند التهاب حاد معده، اختلالات کبد و لوزالمعده و آسیب‌های روده باریک به‌ویژه کولون شود. درصورتی که نفخ با گروهی از علائم هشدار‌دهنده مانند کاهش وزن، کم خونی، اسهال و علائم سوء جذب همراه باشد به بررسی‌های دقیق‌تر نیاز دارد تا با تشخیص علت ایجاد نفخ، درمان مناسب به کار گرفته شود.

درمان های سریع باد شکم

1 – از نگه داشتن باد شکم خودداری نمایید . خیلی از مردم باد را در شکم خود محبوس میکنند ، اما این کار اشتباهی است . نگه داشتن باد شکم باعث دل درد گرفتن و بدتر شدن اوضاع خواهد شد .

2 – استفاده از گرما . در صورتی که در دل خود احساس فشار و ناراحتی میکنید ، میتوانید دراز بکشید و یک کیسه آب گرم روی معده خود قرار دهید . اینکار باعث کاهش فشار ، از بین رفتن نفخ و خارج شدن تمام گازهای معده خواهد شد .

3 – نوشیدن چای نعناع یا بابونه . هر دوی آنها به هضم غذا کمک کرده ، درد معده را بهتر ، باعث کاهش باد معده و نفخ میشوند .

4 – خوردن سیر . سیر باعث تحریک معده و در نتیجه کاهش نفخ و باد معده خواهد شد . میتوانید از قرص سیر استفاده کنید اما سیر تازه تاثیر بیشتری خواهد داشت .

5 – استفاده از قرص های بدون نسخه باد شکن . قرص های حاوی سایمتیکون ( دایمتیکون ) از بوجود آمدن باد شکم جلوگیری میکنند . استفاده از کربن فعال می تواند موثر باشد ، که از داروخانه قابل تهیه هستند .

راه های کاهش باد معده

1 – کاهش مصرف مواد غذایی بادآور و ایجاد کننده نفخ معده . بعضی از مواد غذایی به طور طبیعی بادآور هستند و باعث ایجاد نفخ میشوند . در صورتیکه معده شما باد زیادی تولید میکنند مصرف آنها را به حداقل برسانید . لیست مواد غذایی باد آور :

سبزیجاتی مانند : کلم بروکلی ، کلم و گل کلم

لوبیا و حبوبات

میوه هایی مانند : سیب ، گلابی و هلو

تمام محصولات تولید شده با گندم

تخم مرغ

نوشیدنی های گازدار

غذاهای سرخ شده و چرب

غذا و نوشیدنی های با فروکتوز ( قند میوه ) بالا

شکر و شیرین کننده های جایگزین

شیر و دیگر مواد لبنی

2 – خوردن غذا به ترتیب مناسب . بدن انسان به طور طیعی هیدروکلریک اسید ترشح میکند ، که باعث شکستن پروتئین میشود . اگر غذا را با خوردن هیدروکربن و سالاد شروع کنید هیدروکلریک اسید استفاده میشود و بعد از اینکه شما پروتئین مصرف کنید باعث ایجاد نفخ و باد میشود . بنابراین اول غذا همیشه مقداری گوشت ، ماهی یا مرغ میل کنید .

3 – غذا را خوب بجوید . خوب جویدن غذا باعث کار کمتر معده همچنین تولید باد کمتر خواهد شد . سعی کنید لقمه را 20 بار بجوید .

4 – خوردن غذاهای تخمیر شده . هضم شدن درست غذا احتیاج به باکتری های سالمی دارد که میتوانید آنها را در مواد غذایی پروبیوتیک تخمیر شده مانند ماست پیدا کنید .

5 – آرام غذا بخورید . آرام غذا بخورید تا هوای کمتری وارد معده شما شود ، در نتیجه نفخ کمتری هم میکنید .

6 – آدامس نخورید . جویدن آدامس باعث قورت دادن هوا میشود که در نهایت باعث باد معده میشود ، بنابراین برای از بین بردن بوی بد دهان مسواک بزنید بجای اینکه آدامس بخورید .

7 – نوشیدنی را با نی ننوشید . با نی خوردن مایعات باعث ورود هوا به معده میشود ، بنابراین با لیوان جرعه جرعه بنوشید .

8 – اگر دندان مصنوعی دارید از کامل جا رفتن آن اطمینان حاصل فرمایید . فیت نبودن دندان مصنوعی باعث قورت دادن هوای بیشتری در هنگام نوشیدن و خوردن میشود .

9 – ترک سیگار . سیگار کشیدن باعث افزایش ورود هوا به معده و افزایش باد معده خواهد شد .

10 – ریلکسیشن . استرس و عصبانیت باعث افزایش باد معده خواهد شد ، سعی کنید خود را با انجام یوگا یا نفس عمیق و کارهای دیگر آرام کنید .

نکات

خیلی از ورزش های روزانه باعث کاهش باد معده میشوند ، ورزشهایی مانند : راه رفتن ، آهسته دویدن و شنا .
سعی کنید موز ، طالبی و انبه بخورید .
سعی کنید دراز بکشید و پاهای خود را بالا نگه دارید .
بعد از خوردن غذا نخوابید .
خوردن میوه و سبزیجات برای کسانیکه به آنها عادت ندارند یا از غذاهای فرآوری شده استفاده میکنند باعث ایجاد باد معده خواهد شد . اما از خوردن این مواد غذایی دوری نکنید زیرا بدن شما به آنها نیاز دارد

علائم و درمان گیاهی سنگ کیسه صفرا تهیه شد

تعریف

سنگ کیسه صفرا(کوله لیتیاز) یعنی تشکیل سنگ در داخل کیسه صفرا. کیسه صفرا عضوی در بخش تحتانی کبد است که صفرای ترشح شده از کبد در آن تجمع یافته هنگام نیاز از طریق مجرای صفراوی مشترک به روده کوچک ریخته می‌شود.

علائم و نشانه ها

سنگ کیسه صفرا بسیاری اوقات هیچ علامتی ندارد که به درمان نیز نیاز ندارد.
سنگ کیسه صفرای علامت دار ممکن است موجب کوله‌سیستیت مزمن شود. علائم بیماری به صورت کولیک صفراوی (درد مزمن به مدت ساعت‌ها در ربع فوقانی راست شکم که به پشت و شانه راست انتشار دارد) گاه همراه با تهوع و استفراغ است. گاهی درد به دنبال مصرف غذای چرب می‌باشد. ممکن است بیماری سال‌ها علائم سنگ کیسه صفرا را داشته باشد ولی وارد مرحله حاد نشود.

علل و عوامل خطرساز

 -خانم‌های میانسال (50-40 ساله)

-مصرف قرص‌های ضد حاملگی و استروژن

– چاقی

– کاهش وزن سریع

–دیابت یا سیروز

-رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر

– سابقه خانوادگی بیماری کیسه صفرا.

درمان سنگ کیسه صفرا

کلسیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) معمولاً درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا می‌باشد. کلسیستکتومی با لاپاروسکوپ امروزه بهتر از کلسیستکتومی با جراحی باز است. البته سایر روشها مانند مصرفاورسودیول برای حل کردن سنگ‌های صفراوی نیز ممکن است. باید این دارو به مدت دو سال مصرف شود و در برخی بیماران (به خصوص سنگ‌های کوچک کلسترولی)مؤثر می‌باشد. در این بیماران همچنین رژیم کمچربی و مسکن تجویز می‌شود.

از درمانهای جدید سنگ کیسه صفرا در موارد غیر حاد تزریق مواد حلال از طریق پوست به کیسه صفرا و نیز شکستن سنگ‌ها به کمک شوک امواج ارسالی از خارج از بدن (E.S.W)است.
در کوله سیستیت حاد درمان انتخابی جراحی فوری است.

پیشگیری

عواملی که خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را کاهش می دهد:

وعده های غذایی منظم

•  کاهش وزن به صورت تدریجی : کاهش وزن سریع می تواند خطر سنگ صفراوی را افزایش دهد. هدف از دست دادن 1 یا 2 پوند (حدود 0.5 تا 1 کیلوگرم) در هفته.

• حفظ وزن سالم است

درمان گیاهی بیماری

از نظر گیاه درمانگران و طب مکمل، بهترین راه برای جلوگیری از تشکیل سنگ صفرا، رژیم غذایی کم چربی و کم کلسترول است اما برای درمان نیز بعد از مشاوره با پزشک متخصص، پیشنهاد‌های مفیدی برای مبتلایان به سنگ کیسه صفرا دارند. یکی از نخستین پیشنهاد‌های گیاه‌ درمانگران ، گیاه مامیران است.

 مامیران که به‌طور سنتی نیز در درمان بیماری‌های کبدی مصرف می‌شود حاوی ترکیب مؤثر کلیدونین است. به همین‌خاطر نیز مصرف مامیران باعث شل شدن ماهیچه‌های مجرای صفرا می‌شود و در نتیجه جریان صفرا بهتر جریان پیدا می‌کند. انواع نعناع نیز به‌طور سنتی برای درمان سنگ کیسه صفرا مصرف می‌شود. چای غلیظ انواع نعناع به‌ویژه نعناع فلفلی به همراه پونه سنبله‌ای در این زمینه سفارش شده است.

به گفته کیمسیون E (مرکز تخصصی گیاهان دارویی) در آلمان زردچوبه نیز در پیشگیری و درمان سنگ صفرا مؤثر است. کورکومین موجود در زردچوبه قابلیت حل‌شدن صفرا را بیشتر کرده و مانع تشکیل سنگ صفرا می‌شود. گیاه خار مریم نیز به‌عنوان گیاهی غنی از ترکیب سیلیمارین معروف به گیاه محافظ کبد است . سیلیمارین موجود در خار مریم مانند زرد‌چوبه باعث پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا می‌شود.